Ăn yến sào thế nào để khỏi mang cảm giác "vô nhân đạo"? và chất lượng yến đảo - yến nhà như thế nào ?

Nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh yến sào là thực phẩm thượng hạng, rất bổ. Trong yến sào có 31 nguyên tố quý hiếm, hơn 18 loại axit amin cần thiết – trong đó có những loại axit amin mà cơ thể không tự tổng hợp được. Yến rất bổ dưỡng cho người già, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người bệnh...

Món ăn thượng hạng,cao cấp nhưng...

PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh (Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm), từng là chuyên gia nghiên cứu về yến, cho biết: Nhiều nghiên cứu khoa học chứng minh yến sào là thực phẩm thượng hạng, rất bổ. Trong yến sào có 31 nguyên tố quý hiếm, hơn 18 loại axit amin cần thiết – trong đó có những loại axit amin mà cơ thể không tự tổng hợp được. Yến rất bổ dưỡng cho người già, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người bệnh...

Tăng sức đề kháng, phát triển trí tuệ:

Yến sào có 50 - 55% hàm lượng protein cần thiết cho quá trình tăng trưởng, giúp trẻ tăng sức đề kháng, phát triển trí tuệ. Các axit sialic, axi taspartic, phenylalamine, lysine, trytophan… giúp tăng cường hệ miễn dịch, trí não và kích thích hệ tiêu hóa.

Với phụ nữ: Trong yến có dưỡng chất threonine hình thành nên elastine và collagen, là 2 hợp chất có tác dụng tích cực với nhan sắc và làn da phụ nữ (giảm mụn, làm sáng và mịn da, giảm nám và ngăn ngừa lão hoá). Đặc biệt, ở phụ nữ mang thai các dưỡng chất của còn làm giảm mệt mỏi, căng thẳng, cung cấp khoáng chất cho thai nhi.

  Với người già: 

Yến sào giúp chống lão hóa, bệnh tật, phục hồi sức khỏe, tăng khả năng trao đổi chất, tăng cường miễn dịch, cải thiện chức năng tim và giảm huyết áp…

  Với người bệnh: 

Yến sào giúp bồi bổ, mau hồi phục thể lực.

... Nhiều đau thương phía sau

Yến là loài duy nhất được mệnh danh “rút ruột cho con” nhờ đặc tính làm tổ bằng nước dãi. Cả chim mẹ và chim cha cùng nhau xây tổ bằng cách nhả nước dãi kết dính những chiếc lông rứt ra đau đớn từ thân mình và cây cỏ tha về để xây thành tổ ấm. Loài yến rất thuỷ chung, đã chung sống với nhau là trọn kiếp, xây tổ ở đâu là vĩnh viễn ở và luôn về đúng tổ. Con người lợi dụng đặc tính này của yến để thu hái tổ yến. Yến làm tổ nơi vách núi thẳng đứng, hẻo lánh và trơn trượt để tránh loài ăn thịt hiểm ác. Theo những người đi thu hoạch yến đảo, mùa yến làm tổ con người đua nhau đi khai thác, nhưng họ đã phải chứng kiến cảnh chim yến tự tử rất đau thương.

 Bởi để tận thu đôi khi người khai thác phải vứt trứng yến, thậm chí vứt cả chim non xuống biển để lấy tổ… Chim mẹ bay về quanh quẩn nơi đã mất kêu thảm thiết… Có thể vì thế mà một số người cho rằng ăn yến là vô nhân đạo! Hoặc thợ hái thiếu kinh nghiệm mà hái cả tổ, không chừa lại một phần tổ (để yến tìm được tổ và xây lại), hoặc lấy đúng chiếc tổ của yến sắp sinh thì yến mẹ trở về sẽ quẫn bách, đau đớn và thường chọn cách bay vút lên cao rồi thu cánh gieo mình vào vách núi – đúng nơi vợ chồng yến đã xây tổ ấm để quyên sinh.

 Yến mái chết, yến trống sẽ bay lượn điên cuồng, kêu gào thảm thiết rồi cũng lao thẳng vào đúng chỗ vợ chết để tự tử. Hoặc có sống cũng ở cô độc tới chết. Có lẽ vì thế mà một số người cho rằng thu hái là cướp “nhà” của yến, nên việc ăn yến là vô nhân đạo.

Dùng nhà để không bị cắn rứt ,áy náy

PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết thêm, chim yến chân mềm yếu, rất ngắn nên không bao giờ đậu ở mặt đất, cành cây mà suốt ngày bay, ăn bay, kiếm mồi bay, làm mọi chuyện đều bay, chỉ đêm về mới treo thân trên vách cheo leo ngủ và nuôi con. Thịt chim yến tanh và không thể ăn được. Yến trưởng thành sẽ kết đôi và sinh sản, trong quá trình sinh sản thì cơ thể yến sẽ có cơ chế tiết nước dãi xây tổ. Tổ xây xong thì yến đẻ con, khi con lớn bay đi thì bố mẹ lại bắt đầu quy trình kích thích - làm tổ - đẻ trứng mới. Lúc cái tổ vô dụng rồi thì mới đến thu hoạch. Cái vô dụng là vì nếu không gỡ tổ cũ đi thì yến cũng xây tổ mới chồng lên cái tổ cũ - đó là bản năng của yến). Vì thế ăn không phải là vô nhân đạo như một số người nghĩ. 

Có 3 loại yến là yến đảo, yến nhà và yến công nghiệp. Cả 3 loại yến này đều không thể ăn thịt chim được, mà chỉ thu hái tổ yến.   Yến đảo hàm lượng dinh dưỡng cao, khó thu hái, giá thành đắt nên bị khai thác tối đa, tới mức không được quan tâm bảo tồn, giữ gìn quy trình phát triển tự nhiên của yến, khiến chim yến bỏ đi. “lần đầu xây” nhỏ xinh, trắng tinh và… nếu nấu thì ra toàn nước chứ ít chất dinh dưỡng. Vì vậy người khai thác có tâm và có hiểu biết sẽ bỏ qua các tổ này, mà tìm già, to, dày, màu ngà, có mùi nặng hơn – là từ 5 năm trở lên! Yến nhà đòi hỏi đầu tư nhiều, nắm rõ kỹ thuật và… mạo hiểm nên cần thiên thời địa lợi nhân hoà, cẩn trọng từ dọn vệ sinh hay thu hoạch yến người ta cũng làm mọi cách để yến không nghe “mùi người”, là yến thấy bị làm phiền hay cảm thấy nguy hiểm là nó bay đi mất.

 Còn yến công nghiệp (yến Malaysia) ấp nở trứng bằng máy, yến con được nuôi như gà công nghiệp, tới tuổi sinh sản thì người nuôi bỏ chất kích thích sinh trưởng trong thức ăn của yến để yến kết đôi, làm tổ. Yến tự nhiên xây tổ 35 ngày mới xong. Yến công nghiệp xây tổ chỉ hơn chục ngày, tổ mỏng manh, không chứa được trứng nên nhỏ bé, hàm lượng dinh dưỡng chỉ bằng 1/3 yến tự nhiên nên giá rẻ. Nếu vì lý do sức khoẻ thì... chọn yến sào (nhưng hiện yến sào bổ rẻ lại có thể độc hại vì hàm lượng chất bảo quản rất cao so với yến nhà, nếu không xử lý tốt sẽ có hại cho sức khoẻ). Loại có màu đỏ (huyết yến) từng bị nhầm tưởng là tươi ngon nhất, nhưng người ta có thể ủ trong phân yến để nhiễm nitrite và chuyển màu.

 Loại được xây trên vách đá nhiều chất sắt thấm vào cũng có màu đỏ đẹp mắt, nhưng độc hại cho người ăn. Thậm chí người bán hám lợi còn nhuộm đỏ để bán, gây nên tình trạng nhiễm độc tổ yến. Để không cắn rứt vì "ăn là vô nhân đạo", bạn có thể dùng loại trắng được khai thác từ nhà yến

Yến đảo và yến nhà khác nhau ra sao ?

Yến đảo sinh sống trong các hang động với điều kiện thiên nhiên phù hợp, mát, ẩm độ cao. Yến nhà được nuôi trong nhà chuyên dùng để nuôi yến; được lắp thiết bị dẫn dụ và thiết bị tạo môi trường nhiệt độ và độ ẩm gần giống như trong các hang động ở đảo. Tuy sống trong hai vị trí địa lý khác nhau, nhưng tập tính sống, tìm mồi và sinh sản của yến đảo và yến nhà khá giống nhau. Chúng đều kiếm ăn trong thiên nhiên, ăn các côn trùng bay trong không khí.

 Tổ của yến đảo và yến nhà đều được gắn chặt vào vách thẳng đứng, có hình nửa cái chén. Điểm khác biệt dễ thấy giữa 2 loại yến này là chân đảo to và cứng hơn; để có thể bám chắc vào vách đá (có độ ẩm cao khó bám). Còn nhà sẽ có chân nhỏ và mỏng hơn.

Yến đảo có tốt hơn yến nhà không ?

Do nguồn thức ăn như nhau nên thành phần dinh dưỡng trong nước dãi (làm ra tổ yến) của yến đảo và yến nhà không khác nhau, nhưng trong quá trình hình thành sẽ có sự khác biệt như sau:

  đảo: Thành phần có thêm các khoáng chất (sắt, kẽm canxi,…) trong vách đá ngấm vào tổ. Nhưng song song đó, điều kiện vệ sinh không đảm bảo ở các hang động có thể khiến yến đảo có thêm các nguyên tố có hại như (nitrate, nitrit oxit,…). Yến đảo cũng có nhiều màu sắc khác nhau: đỏ – huyết yến, hồng – hoàng yến, trắng ngà – quang yến vì môi trường giàu amoniac.

  nhà: Môi trường vệ sinh được kiểm soát tốt, không có địch hại, không khí sạch hơn và ít bị biến đổi màu. Từ đó mang đến độ an toàn cho sức khỏe cao hơn. Theo một số phân tích tại Hongkong, nơi tiêu thụ 50% lượng yến sào trên thế giới: Thành phần và giá trị dinh dưỡng của yến nhà tương tự yến đảo, nhưng chỉ số an toàn yến nhà cao hơn.

Tại sao giá thành yến đảo cao hơn yến nhà?

  Có 2 lý do chính khiến giá của yến đảo cao hơn yến nhà: – đảo gắn trên các vách đá cheo leo. Để khai thác, các công nhân phải đu mình trên các khung giàn rất nguy hiểm. – Yến đảo sống trong điều kiện thiên nhiên thay đổi theo mùa. lại có thể bị địch hại tấn công nên số lượng rất ít so với nhu cầu. Trong khi đó, nhà dễ khai thác.

Ngoài ra, số lượng nhà yến hiện tại cũng rất nhiều, luôn sẵn sàng chờ đón yến vào ở; với điều kiện tốt nhất để chọn lựa làm nơi sinh sống và phát triển bầy đàn. Chính vì vậy, số lượng nhà cũng nhiều hơn và có giá thấp hơn so với yến đảo